Akşehir, Konya ilinin ilçesidir. İç Anadolu’nun batısında yer alır. Roma ve Bizans döneminde adı Philomelion olan bu şehre Türkler Akşehir adını vermişlerdir. Akşehir, bütün tarihi boyunca genellikle bu iki adıyla anılmıştır. Fakat farklı isimleri de mevcuttur. Bu adların her ikisi de şehrin yeniden iskân edilmesi sırasında verilmiştir. Şehrin bu adları ve farklı kullanımları, dönemin siyasi, sosyal ve kültürel özelliklerinden izler yansıtmaktadır.

Akşehir’in yerinde bulunan eski şehir adı “Philomelium” şeklinde adlandırılır. Şimdiye kadar Küçük Asya’nın tarihiyle, tarihi coğrafyasıyla ilgili olarak yapılmış çalışmalarda kelimenin hangi dilden olduğunu ve ifade ettiği mana tam olarak açıklanamamıştır. Bu isimle ilgili en bilinen açıklama, kelimenin sonundaki eki (yum) atıldığında kalan “Philomel–Filomel” kelimesine ait olandır. Yunanca “filo” dost ve seven, “meli” bal veya “milo” elma anlamına geldiği için; Balsostu veya Balseven ya da Elmadostu veya Elmaseven gibi yorumlanabilir. Beyaz çiçekleri ile ünlü olan elma ve erik ağaçları nedeniyle Araplar tarafından lakabı Beyaz Belde olmuştur. Akşehir’in ismini buradan aldığı tahmin edilmektedir.

Tarih boyunca hep önemli bir yerleşim, ticaret, kültür merkezi olan Akşehir’e ait ilk arkeolojik bulgular Neolitik döneme kadar uzanmaktadır. Etiler zamanında Akşehir'in adı Thymbrion’dur. Zamanla Frigya egemenliğinde daha sonra da Anadolu’da egemenlik kuran Lidyalıların yönetiminde kalan Akşehir’in önemi daha da artmıştır. “Krallar Yolu” Akşehir’den geçmektedir. Pers ve Helenistik dönemlerden sonra kent, Roma daha sonra da Bizans egemenliğine geçmiştir.

Akşehir’in Selçuklu ve Osmanlı dönemi tarihsel gelişimi

Araplar Akşehir’i, beyaz çiçek açmış elma ve erik ağaçlarının görüntüsünden dolayı “Belde-i Beyza” (Beyaz Şehir) olarak anmışlardır. Daha sonraları Anadolu’ya yayılan Türkler, Kutalmışoğlu Süleyman Şah komutasında kenti almışlardır.

Haçlı Seferleri, Selçuklu taht kavgaları, Moğol istilası sıralarında sürekli savaşlar yaşayan Akşehir (Akşar) büyük yıkımlar yaşamıştır. 1381 yılında Padişah Murat Hüdavendigar’a satılarak Osmanlı egemenliğine girse de Yıldırım Beyazıt’ın Timur’a yenilmesi ile Moğolların, Fetret döneminden sonra Karamanoğulları’nın eline geçmiştir. Fatih Sultan Mehmet 1467 yılında Akşehir’i fethederek Osmanlı topraklarına katmıştır.

19. yy. sonlarında Akşehir’de Kaymakamlık yapan Bereket zade İsmail Hakkı’nın hatıralarında verdiği bilgilere göre; Akşehir’in çevre kasabalarıyla birlikte (Cihanbeyli, Doğanhisar vb.) 50.000’den fazla nüfusu vardır. Türkler, Yörükler, Ermeniler, Rumlar ve diğer milliyetlerden insanların bir arada yaşadığı sosyal ve ekonomik bakımdan canlı bir merkezi yerleşme birimidir.

Akşehir’in Kurtuluş Savaşı dönemindeki önemi

Kurtuluş Savaşımızın dönüm noktası Sakarya Meydan Muharebesi’nden sonra, 18 Kasım 1921 tarihinden itibaren Garp (Batı) cephesi karargahı Akşehir’e yerleşmiştir. Kumandan İsmet (İnönü) Paşa TBMM’den ve Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’dan aldığı emirlerle “Büyük Taarruz” un hazırlıklarını 9 ay boyunca Akşehir’de yapmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın da katılımıyla son hazırlıklar tamamlanır ve 24 Ağustos 1922 tarihinde, Batı Cephesi Karargâhı ve bağlı kuvvetlerimiz Büyük Taarruz için Akşehir’den Afyon’a doğru hareket etmişlerdir. Ünlü yazarımız, Tarık Buğra, Küçük Ağa romanında o günlerin Akşehir’ini anlatmıştır.

See Akşehir

İlgili Deneyimler'e Göz Atın